Dok popovi kade komunističke petokrake i kupuju kuće od nekoliko stotina hiljada evra, narod i vernici jedva sastavljaju kraj s krajem rmbajući u fabrikama u tri smene. Ko se pobuni, proglašavaju ga neprijateljem „svete“ crkve i izdajnikom svekolikog srpstva. Istovremeno, Eparhija sremska prihoduje desetine hiljada evra mesečno od manastirskih šuma koje se nalaze na Fruškoj gori i nemilosrdno se seku.
Kako se navodi u ugovoru između Eparhije sremske i firme koja je bila zadužena za poslove održavanja manastirskih šuma sklopljenom još 2019. godine, za poslove gazdovanja šumama firma „Gorski božur“ plaćala je SPC ukupno 21.782.218 dinara, odnosno oko 185.000 evra godišnje. Zauzvrat, angažovana firma je samostalno ostvarivala prihode od korišćenja šuma, a samostalno je pokrivala troškove korišćenja, seče, izvlačenja i transporta.
Eparhija je angažovala firmu za gazdovanje šumama devet manastira na Fruškoj gori, ukupne površine 4479 hektara, što je gotovo petina ukupnog područja Nacionalnog parka Fruška gora. Firma „Gorski božur“ registrovana je za gajenje šuma i ostale šumarske delatnosti, a nekadašnji suvlasnik iste kompanije vlasnik je pilane registrovane za rezanje i obradu drveta. Za svaku seču, po ugovoru, „Gorski božur“ morao je da dobije pismenu saglasnost od manastira, odnosno od lica koje ima odobrenje Eparhijskog upravnog odbora da kontroliše radove.
Iako je po ugovoru predviđeno da „Gorski božur“ u svojstvu stručnog lica obavlja poslove gazdovanja manastirskim šumama do isteka postojećih šumskih osnova, odnosno do 2026. godine, ovaj ugovor je raskinut pre dve godine godine i sklopljen je novi sa preduzećem „Šume Fruške gore„.
Inače, kako je svojevremeno objavio Pokret „Odbranimo šume Fruške gore“, „Šume Fruške gore“ osnovao je u oktobru 2020. godine Radivoje Kaurin. Kako se može videti u dostupnoj dokumentaciji na sajtu Agencije za privredne registre, dva meseca nakon osnivanja, Kaurin je prebacio vlasnička prava na Milevu Radanović, koja je inače i većinski vlasnik „Strugare Radanović„. Na mesto direktora imenovan je Miloš Bojanić koji je i vlasnik preduzeća „Prowood“ iz Zrenjanina. Upravo zbog ovoga aktivisti Udruženja za zaštitu šuma iz Novog Sada podneli su krivičnu prijavu protiv odgovornih lica u ovim firmama i protiv Radivoja Kaurina, kao i protiv jednog zaposlenog u Nacionalnom parku čija mejl adresa se navodi kao kontakt u nekoliko preduzeća vezanih za šumarske delatnosti.
Dragana Arsić iz Udruženja za zaštitu šuma kaže da su oni od početka sumnjali da su ove seče povezane sa novim Osnovama gazdovanja šumama iz 2016. godine i sa nesavesnim radnjama firmi sa kojima Eparhija sremska SPC sklapa ugovore. Kako ocenjuje Arsićka, cifre vidljive u ugovoru Eparhije sa firmom „Gorski božur“ su šokantne.
„To je neverovatno. Ovo je čista zakupnina, a sve troškove oni pokrivaju, kompletnih operativnih radnji. Oni ulažu, zarade i još imaju da plate toliki zakup Crkvi. Šokirani smo i tim ciframa. Sukob interesa u ovom slučaju je jasno vidljiv„, navodi.
Dodaje da na kraju trpe šume kao prirodni resurs koji se besomučno eksploatiše. Nakon što je upućen zvaničan mejl sa pitanjima Eparhiji sremskoj u vezi sa firmom koja sada ima ugovor, kao i sa sečom u zaštićenom području i kontrolom preduzeća koja obavljaju šumsku delatnost u manastirskim šumama, novinara je nazvalo svešteno lice iz Eparhije. On nije želeo da uputi zvaničan mejl sa odgovorima, ali je potvrdio da je sklopljen ugovor sa firmom „Šume Fruške gore“.
„Ja ne znam ko stoji iza vas i zašto vas ovo sad zanima. Nemojte vi time da se opterećujete.“, rekao je kratko. Iako je Eparhija vlasnik ovog zemljišta, većina ovih šuma je deo Nacionalnog parka i stoga zaštićena zakonom, što opravdava interes javnosti da zna.
Još 2008. godine, kada je Srpska pravoslavna crkva prvi put zatražila vraćanje zemljišta na Fruškoj gori u procesu restitucije, upravljači parka su bili protiv toga, tražeći izuzeće područja Nacionalnog parka iz Zakona o restituciji. Postojala je bojazan da će vraćanje šuma i šumskog zemljišta Crkvi „poremetiti funkcionisanje sprovođenja režima zaštite zakonom zaštićenog dobra„. Predlagano je i da se Eparhiji ponudi poravnanje, odnosno druga imovina ili novac. Međutim, Eparhija je bila izričito protiv ovakve ponude i tvrdila je da će, kada joj bude vraćena imovina poštovati sve zakone i konvencije koje se odnose na zaštićena dobra.
„Zlonamerna je teza da će nacionalni park nestati kada šume budu vraćene Crkvi. Niko ne pita kako je Crkva uspela da očuva tu imovinu vekovima. Naravno da naši monasi neće nositi motorne testere. Sa nacionalnim parkom ćemo sklopiti ugovor koji će regulisati održavanje i eventualnu eksploataciju manastirskih šuma. Na Frušku goru, osim ljubitelja prirode, sve više ljudi dolazi u sklopu verskog turizma da vide naše svetinje. Tako da je i nama cilj da parkovske površine oko naših manastira budu održavane i lepo uređene„, pričao je krajem 2008. godine Steva Zivlak, pravobranilac Eparhije sremske.
Više od deceniju i po kasnije, svedočimo masovnoj seči stabala na Fruškoj gori, a područje kojim upravlja Eparhija sremska nije izuzetak. Naprotiv, u pojedinim segmentima čak i prednjači u odnosu na konkurenciju. Jedan od primera je kazna protiv preduzetnika iz Žarkovca koji je pre dve godine platio 250.000 dinara zbog bespravne seče na lokalitetu Ravni breg, a sa kojim je ugovor sklopila upravo Eparhija sremska. Prekršajna prijava podneta je tada i protiv odgovornih lica u Eparhiji, ali su posledice izostale. Takođe, Eparhija je vlasnik zemljišta kod manastira Rakovac gde je protivzakonito betoniran put koji vodi do privatnog imanja u vlasništvu jedne od vlasnica kompanije Galens Sanje Petrić.
I sad, logično je da će se postaviti pitanje: Da li je, zahvaljujući u prvom redu preosvećenom vladici Vasiliju, kao prvom čoveku Eparhije Sremske, crkva pretvorena u poslovnu kompaniju, koja služi za namirivanje finansijskih ambicija „skromnih“ hrišćanskih duša naših pastira u mantijama? Da bi popovi mogli kupovati kuće basnoslovnih vrednosti, skupe automobile, a istovremeno izbegavati porez i ne poštovati zakone države i naroda koji im je, u svojoj naivnosti i veri, sve to omogućio.
OVDE MOŽETE SLUŠATI SMART RADIO
(M. Milivojević/D. Prica Kovačević/021.rs)