MITROVICA IMA ČIME DA SE PONOSI: Bogata postavka Muzeja Srema

Osnivanje muzeja u Sremskoj Mitrovici usko je vezano za arheološke nalaze iz vremena rimskog grada Sirmijuma

Pored brojnih znametnosti, na području Srema nalazi se još jedna kulturno-istorijska ustanova koja datira još iz doba pedesetih godina prošlog veka. Posle niza pokušaja, tokom druge polovine XIX i većeg dela prve polovine XX veka, neposredno nakon završetka Drugog svetskog rata, 1946. godine, osnovana je muzejska ustanova pod nazivom: Gradski muzej Sremska Mitrovica.

Osnivanje muzeja u Sremskoj Mitrovici usko je vezano za arheološke nalaze iz vremena rimskog grada Sirmijuma, koga je Amijan Marcelin (oko 330-400.g.n.e.), poslednji veliki rimski istoriograf, nazvao ‘mnogoljudnom majkom gradova’.

Međutim sticajem društvenih okolnosti u formiranju muzejske ustanove odlučujući faktor su bili istorijski spomenici crkvenih obreda. Prvog maja 1946 u „Maloj crkvi” otvoren je Muzej crkvene umetnosti, jedan od prvih te vrste u Demokratskoj Federativnoj Jugoslaviji, sa ceremonijalnim otvaranjem 30. juna iste godine.

Na osnovu Uputstva Odeljenja za prosvetu Glavnog izvršnog odbora Autonomne Pokrajine Vojvodine 23. novembra 1946. osnovan je Gradski muzej u Sremskoj Mitrovici, kao muzej kompleksnog tipa sa arheološkom, etnografskom, istorijskom, umetničkom i prirodnjačkom zbirkom. U sastav Gradskog muzeja ušla je i postavka Muzeja crkvene umetnosti, a na čelu ustanove je, kao dobrovoljni saradnik, bio arheolog Branko Vasilić.

Terenski rad organizovan je na teritoriji tadašnjih pet sremskih srezova omogućio je organizaciju tematskih izložbi i niz drugih aktivnosti različitog obima i karaktera, što je uz ostale pretpostavke omogućilo da je postavka Gradskog muzeja otvorena za javnost 31. maja 1948. godine.

Gradskom muzeju je, usled administrativno-upravne promene u Sremu, početkom šezdesetih godina prošlog veka, odlukom Sreskog veća Narodnog odbora sremskomitrovačkog, 24. decembra 1952. promenjen naziv u Muzej Srema čime je ustanova prešla na finansiranje od strane Sreza.

Godine 1953. u sastav Muzeja Srema ušla je i novoosnovana Umetnička galerija, koja je uz Stalnu muzejsku postavku, lapidarijum Muzeja Srema, Muzej crkvene umetnosti, istorijsku postavku na prostoru Spomen parka u Sremskoj Mitrovici, stalnu izložbu o životu i radu komunista – robijaša, Memorijalnu izložbu «Rohalj baze» i stalnu istorijsku postavku Srem kroz vekove, decenijama prezentovala prošlost Srema od najstarijih praistorijskih nalaza do kraja Drugog svetskog rata. Do kraja 2011. bilo je nekoliko statusnih promena u pogledu delatnosti, nadležnosti institucije i njenog finansiranja.

Kompleksnost muzeološke delatnosti realizovana je uz angažovanje preko 60 muzejskih radnika, u različitim svojstvima, i brojnih muzejskih saradnika, posebno od početka prvih sistematskih arheoloških iskopavanja Sirmijuma (1957), kada su radu arheoloških ekipa učestvovali istaknuti jugoslovenski i svetski priznati arheolozi čijom je zaslugom Muzej Srema postao značajno mesto na muzeološkoj mapi Srbije, odnosno Jugoslavije.

Neka od arheoloških otkrića koja su u vlasništvu Muzeja Srema, kao što su: unikatni zlatnici Konstantina Velikog, sunčani sat od mermera s kraja I – početak II veka nove ere, zlatni relikvijar iz prve polovine V veku n.e. , 85 spomenika benificijara sa Jupiterovog svetilišta, zlatna pojasna avarska garnitura iz VII veka i niz drugih značajnih muzealija, ne samo iz Arheološkog, nego i drugih muzejskih odeljenja: Istorijskog, Odeljenja istorije umetnosti, Etnološkog odeljenja i Prirodnjačke zbirke čine njegovu prepoznatljivost i specifičnost na našim prostorima.

Pored prezentacije muzejskog materijala na stalnim postavkama, značajan vid prezentovanja svih odeljenja predstavljale su i tematske izložbe i više stotina drugih autohtonih, koprodukcionih i gostujućih izložbi različitog obima i karaktera. 

Novinu u radu Muzeja Srema predstavljalo je informativno-propagandna aktivnost definisana kroz manifestaciju „Noć muzeja“, prvi put u Sremskoj Mitrovici organizovana 2008. godine.

Pored navedenih, i drugih aktivnosti realizovanih po Zakonu o zaštiti kulturnih dobara, Muzej Srema je posebnu pažnju posvetio afirmaciji prošlosti Srema. Taj vid aktivnosti odnosio se i na organizovanje različitih predavanja i održavanja stručnih i naučnih skupova. Istovremeno stručni radnici Muzeja Srema učestvovali su na brojnim stručnim i načnim skupovima organizovanim u Republici Srbiji, ali i drugim evropskim zemljama iz bližeg i daljeg okruženja.

Bogata je i izdavačka delatnost Muzeja Srema je okrunjena muzejskim časopisom Zbornik Muzeja Srema. Međutim, prvi naslov u izdanju Muzeja Srema, pod nazivom: Prilog proučavanju prošlosti grada Sremske Mitrovice u XVIII veku, pojavio se 1951.g., nakon čega su iz pera muzejskih radnika i saradnika Muzeja Srema, u izdanju Muzeja ili svojstvu suizdavača, svetlost dana ugledali brojni katalozi, monografije i studije.

(srbijadanas)