Sudeći po podacima beogradske kancelarije Svetske zdravstvene organizacije, više od 6.000 smrtnih slučajeva godišnje pripisuje se zagađenju vazduha u Srbiji, a trećina premine u Beogradu. Rezultati istraživanja pokazuju da je Srbija prva u Evropi po broju preuranjenih smrti od posledica zagađenja.
Kao posledica zagađenja, umire se od bolesti srca i moždanog udara, a četvrtina ugroženih umrla je zbog karcinoma i posledica drugih bolesti pluća. Ne ubija nas samo dim iz fabrika, već i iz šporeta, upozoravaju stručnjaci.
Prevremeno godišnje umre 175 ljudi na sto hiljada stanovnika usled zagađenja kome je izloženo, navodi se u istraživanju, a prema podacima iste organizacije iz 2017. zbog zagađenja je umrlo 12.317 ljudi od kojih je za 9.902 smrtonosan bio zagađen vazduh.
„Veoma često, kada se govori o broju prevremenih smrti zbog zagađenja, misli se samo na zagađenje spoljašnjeg vazduha, iako je broj prevremenih smrti koji se pripisuje zagađenju unutrašnjeg vazduha najčešće približno jednak broju umrlih usled zagađenja spoljašnjeg“, otkriva Aleksandar Macura iz RES fondacije, objašnjavajući da nas ne ubija samo zagađeni vazduh koji udišemo napolju, već i onaj u našim skloništima od zagađenja, u kućama.
Ova organizacija godinama pokušava da skrene pažnju na ovaj problem, međutim, ova tema nikada nije bila aktuelna, a sada je skrajnuta usled aktuelne priče o novim velikim zagađivačima koji su došli u Srbiju.
Dugotrajna, ali i kratokotrajna izloženost zagađenom vazduhu dovodi do smanjene funkcije pluća, respiratornih infekcija i pogoršanja kod bolesnika koji imaju astmu. Izlaganje trudnica zagađenom vazduhu povezano je s malom porođajnom težinom beba, pa čak i prevremenim porođajem.
„Suspendovane čestice, male čestice koje prodiru u pluća i dalje u krvotok odgovorne su za najveći broj prevremenih smrti. U Srbiji imamo zagađenje sumpornim oksidima, azotnim oksidima, teškim metalima. Ništa od toga nije benigno, potrebno je smanjiti sve vrste zagađenja, ali čestično je odgovorno za najveći broj smrti„, objašnjava Macura.
Fondacija u kojoj on radi nema uslove za hemijske analize, ali su pokušali da sistematizuju nalaze koji su javno dostupni, što nije lak posao, jer se malo ko bavi ovakvim istraživanjima, a pre svega, pokušali su da ukažu na to kako da se bolje informišemo u borbi protiv zagađenja, to je prvi korak. Kampanja „Meriti, meriti, meriti“, dala je rezultate, pa je danas makar u tom segmentu situacija nešto bolja.
„U poslednje četiri godine merenje je ušlo u svakodnevni rečnik novinara, merači zagađenja danas su u teretanama, firmama, frizerskim salonima, koncentracija zagađujućih materija je tema i na društvenim mrežama i to je dobro za početak„, kaže naš sagovornik.
„Međutim, ne postoje ni tragovi takvih istraživanja. Trebalo bi pokušati da vidimo šta bi moglo da se učini da se prvo u javnom zdravstvenom diskursu, odnosno u Institutu za javno zdravlje Batut ova tema unapredi. Još važnije, ona mora da uđe u ordinaciju, da razgovor između pacijenta i lekara koji boluje od neke vaskulane bolesti ili ima problem sa organima za disanje, sadrži i pitanje, kako se pacijent greje, kakvoj vrsti zagađenja vazduha je izložen“, kaže Macura i dodaje da pacijent od lekara mora da dobije praktične savete kako da na kratak rok smanji negativne efekte zagađenja na zdravlje.
U velikom broju gradova, mnogi su se zbog visoke cene isključili sa daljinskog grejanja, prelazeći na čvrsta goriva. Uz saobraćaj, koji je takođe veliki izvor zagađenja, preporuka lekara da se često provetravaju prostorije. Kao jednu od mera protiv zagađenja vazduha mogla bi biti masovna zamena šporeta na drva i ugalj kotlovima na pelet i prirodni gas ili ponovo priključivanje na daljinsko grejanje.
Nacionalna strategija o zaštiti vazduha u Srbiji, zemlji u kojoj ljudi umiru od njegovog zagađenja, ne postoji, iako zakon nalaže da je mora biti. Srbija još nema ni Katastar zagađivača, prvi alat koji treba da pomogne u smanjenju zagađenja.
OVDE MOŽETE SLUŠATI SMART RADIO
(Senka Miloš/ sputniknews)