Sava Šumanović je bio jedan od najznačajnijih slikara srpske umetnosti dvadesetoga veka. Njegov opus obuhvata 800 slika i 400 crteža i skica. Uvršten je u 100 najznamenitijih Srba. Rođen je u Vinkovcima 22. januara 1896. godine gde mu je otac bio u službi, a ubijen u Sremskoj Mitrovici 30. avgusta 1942. godine od strane hrvatske ustaške vlasti.
Roditelji, Milutin i Persida, rođena Tubić, poticali su iz uglednih šidskih građanskih porodica, a u Šid su se, nakon Vinkovaca, vratili kada je Sava imao četiri godine. Već kao desetogodišnjak odlazi na školovanje u Zemun gde je upisao Realnu gimnaziju. Interesovanje za umetnost pokazao je već tamo, u gimnaziji, kada se upisao na slikarski kurs profesora Isidora Junga. Nakon mature vratio se kući čvrsto rešen da slikarstvo bude njegov životni poziv.
U jesen 1920. godine uputio se u Pariz, tadašnji centar umetničkih zbivanja u Evropi. Prvi boravak u Parizu trajao je samo nekoliko meseci. Upisao se na kurs kod istaknutog likovnog pedagoga i umetnika Andre Lota, i bio je jedan od njegovih najboljih učenika. Uticaj Lota se osećao kod Save Šumanovića tokom celog svog kratkog života.
Godine 1924. Šumanović piše studije „Slikar o slikarstvu“ i „Zašto volim Pusenovo slikarstvo“, važna za razumevanje njegovog dela.
Ponovni odlazak u Pariz ostvario je zahvaljujući prodaji svojih dvadeset slika advokatu Doriću 1925. godine i one se danas čuvaju u Galeriji Matice srpske u Novom Sadu. Taj drugi boravak u Parizu iskoritio je za novi kurs kod Andre Lota. Izlagao je na Jesenjem salonu u Parizu 1926. godine, a ugledni francuski časopisi, koji su se bavili umetnošću, pisali su o Savi Šumanoviću i reprodukovali mu slike. Tada je naslikao Doručak na travi, autoportret sa četiri akta u predelu, koja se danas nalazi u Spomen zbirci Pavla Beljanskog u Novom Sadu. Zašto ne napomenuti da je legendarni Andre Lot (1885 – 1962) ostavio trajan trag na stvaralaštvu Save Šumanovića, te je Sava verovatno najreprezentativniji predstavnik kubističkog slikarstva kod nas.
Već 1927. godine, u Francuskoj, nastaje njegovo po mnogima najznačajnije delo „Pijani brod“, monumentalnih dimenzija, verovatno pod uticajem Žerikoovog „Splava meduze“. Neposredna inspiracija je zapravo bila Remboova istoimena pesma.
Najzad, u septembru 1939. godine na Novom univerzitetu u Beogradu organizovao je veliku samostalnu izložbu na kojoj je izložio 410 slika. Zadovoljan uspehom izložbe, vratio se u Šid i nastavio da radi sa velikim poletom, uprkos ratu koji je upravo počeo. Nije imao sreće da se mirno posveti onom što je najviše voleo i najbolje umeo.
Šid 1941. godine ulazi u sastav Nezavisne države Hrvatske, pa ćirilica tada postaje zabranjeno pismo. Iz revolta, Sava Šumanović prestaje da potpisuje svoje slike. U jednoj zločinačkoj ustaškoj akciji na Veliku Gospojinu, 28. avgusta 1942. godine uhapšen je i sa velikom grupom Šiđana streljan u Sremskoj Mitrovici i sahranjen u zajedničkoj grobnici.
Pre streljanja, hrvatski zločinci u ustaškim uniformama polomili su mu obe ruke, a nakon svog nedela bacili su ga u jamu sa krečom zajedno sa još 9000 ubijenih Srba iz celog Srema.
OVDE MOŽETE SLUŠATI SMART RADIO
(PRIREDIO: Milan Milivojević)
