Pre 106 godina, Ruma je bila jedno od mesta gde su ispisane najvažnije stranice srpske istorije. U njoj je, 24. novembra 1918. godine, održan Veliki narodni zbor Sremaca na kojem je usvojena rezolucija o neposrednom prisajedinjenju Srema Kraljevini Srbiji i stvaranju jedinstvene države Srba, Hrvata i Slovenaca. Istorija se tog dana ispisivala u rumskoj Glavnoj ulici, na adresi doma dr Žarka Miladinovića, advokata, člana Glavnog odbora Narodne radikalne stranke, a kasnije ministra pošta i telegrafa u vladi Nikole Pašića.
– Iako je bio glavni organizator događaja, domaćin nije prisustvovao Zboru, jer je bio angažovan u Zagrebu, u okviru tamošnjeg Narodnog veća – kažu u Zavičajnom muzeju Rume. – Njegov dom je i inače bio zborno mesto, odakle su kretale važne političke manifestacije, jer je Žarko bio jedna od najangažovanijih i najuticajnijih ličnosti u Sremu. Njegovom zaslugom je 1902. godine otvorena prva srpska štamparija u Rumi, iz koje su izlazili ugledni listovi i knjige na srpskom jeziku. I sam se bavio izdavaštvom, novinarstvom i pisanjem, a bio je i član više humanitarnih i kulturno-prosvetnih društava.
Iako se 24. novembar poslednjih godina slavi kao Dan Rume, kuća iz koje je sve krenulo, u kojoj je doneta važna nacionalna i državotvorna odluka, danas se njegov dom nalazi u privatnom vlasništvu, pa Rumljani uglavnom i ne znaju da svakodnevno prolaze pored kuće od istorijskog značaja. Nekim prolaznicima, ipak, pažnju privuče ploča s natpisom.
– Na inicijativu Zavičajnog muzeja, 1994. godine je na taj objekat postavljena spomen-ploča koja nas podseća na Veliki zbor Sremaca. – potvrđuju u Zavičajnom muzeju. Pored toga, ispred Glavne pošte nalazi se bista dr Miladinovića u prirodnoj veličini.
– Ona je postavljena na simboličnoj lokaciji, jer je Žarko bio ministar pošta i telegrafa u Vladi Kraljevine SHS – kažu u lokalnoj samoupravi. Na Dan Rume, ovde se polaže venac, a bista uglednog Rumljanina se nalazi i na groblju, na nadgrobnom spomeniku.
Rumsko selo Žarkovac nosi ime po znamenitom doktoru pravnih nauka koji je preminuo 25. jula 1926, na stepenicama hodnika ispred svog stana u tadašnjoj Bogojavljenskoj ulici u Beogradu. Sahranjen je u Rumi, gde ga je do večne kuće ispratilo 10.000 sugrađana. Da su Rumljani poštovali znamenitog sugrađanina videlo se još 1909. godine, kada mu je priređen veličanstven doček iz zagrebačkog zatvora u kojem se našao pod optužbom da je radio protiv interesa Austrougarske. Miladinović je bio među 53 Srbina optužena za veleizdaju u takozvanom Veleizdajničkom procesu. U nedostatku dokaza je oslobođen. Rumljani su ga oduševljeno dočekali na stanici, sa tamburašima i fijakerima bez konja, koje su sami vukli do centra grada.
OVDE MOŽETE SLUŠATI SMART RADIO
(Tatjana Loš)
