Između besmrtne hvostanske ravnice, s jedne, i mokrogorskih vetrova koji su se u naletima spuštali u Metohiju, sa druge strane, između raspuklog glasa zvona dečanskih i reskog fijukanja ibarskog severca, odigrava se život srpskih seljaka u romanu “Podruga” sremske spisateljice kosovskog porekla Nataše Terzić.
Iako se Nataša, usled opštepoznate nevolje, davnih dana doselila u sremsko selo Divoš, tragom Čarnojevića i predaka njezinog roda i kolena koji to učiniše stotinama godina ranije, njene misli ostadoše na pragu zavičaja da je more i saleću ne bi li, mučena njima, ispisala svedočanstvo o zaboravljenom delu našeg naroda, koji je, kao u niski rasutih bisera, živeo na severu Metohije, oko varoši Istoka i Peći. Ovo svedočanstvo, ispisano u romanu “Podruga”, odnosi se na period između dva Velika rata, kada se srpsko ime tamo još s ponosom pominjalo i nosilo oslonjeno na svete Dečane i Pećku patrijaršiju kao nekakve dragulje na kruni pravoslavnoj.
Kaže Nataša da podruga (reč koja je većini njenih čitalaca gotovo nepoznatog značenja) označava drugu ženu, suprugu u drugom braku, koju domaćin, sa dobrom voljom prve žene nerotkinje, dovodi u zajednički dom, kako se ne bi zatrla loza i temelj kuće.
Junaci romana “Podruga” su Stanko i njegove dve žene, Vida nerotkinja i Milena, mlađa, koja rodi blizance Petra i Pavla. I tu su decu, nakon nesrećne pogibije očeve, posle zajedno odgajile dve žene kao dve majke njihove, nesebično, odnoseći se jedna prema drugoj kao sestre. Tako je naš narod tamo dole, u svetoj Metohiji i obroncima Mokre gore, čuvao svoje ime i veru pravoslavnu, gotovo sve do naših dana i ogromnih razarajućih talasa koji su ga decenijama potapali, prvo oni komunistički, pa onda i teroristički, obilato potpomognuti bombama svetskih silnika.
Danas Srba u Metohiji gotovo da i nema, a pisci poput Nataše Terzić uzeli su na sebe zadatak da njihovo nekadašnje postojanje osvedoče nesvakidašnjim pričama kao što je “Podruga”, da bi i potonje generacije, a u prvom redu ipak mi savremenici, uopšte znali kakav je život vodio taj naš narod dole, u vremenima koja su minula i u doba kada su ljudi glasno, bez bojazni, govorili da su Srbi, ne stideći se ni svojih predaka ni svoje zemlje.
Kao što je bezvremeni Isak Baševis Singer svojim knjigama dostojno svedočio o nekadašnjem postojanju Jevreja u Istočnoj Evropi, pišući svoje romane/svedočanstva na njihovom jidiš jeziku, kao što je Haled Hoseini podigao zavesu iza koje je ceo svet mogao da vidi patnju avganistanskih devojčica i žena, ili naši literarni svetilnici Bora Stanković i Stevan Sremac što osvetliše i svom rodu i ostatku sveta prostor jugoistočne Srbije, tako je i naša Sremica i Kosovka, spisateljica Nataša Terzić, skinula mrenu sa celog jednog pokolenja ljudi sa metohijske ploče, Ibarskog Kolašina i mokrogorskih padina, opisujući njihov život, običaje i međusobne odnose.
Zato se ovaj roman “Podruga” čita kao udžbenik i obavezna lektira, ne bi li Srbija, onaj ostatak koji nisu okupirali “zapadni partneri”, spoznala zašto se ne ostavlja Kosovo i Metohija i onaj mučenički narod tamo, niti može ostaviti čak i kad bi neko, nekad, nekim slučajem i hteo.
(M. Milivojević)
OVDE MOŽETE SLUŠATI SMART RADIO
Pozdravljam i podrzavam ovaj roman od nase Srpkinje i Sremice Natase Terzic, samo, bojim se (s’razlogom strahujem..) da ce i o nasem Sremu u Srbiji, buduca pokoljena PREOSTALIH izvornih Sremaca starosedelaca (Srba) pisati takve romane o ‘zivotu’ Sremaca Srba u ‘okupiranom Sremu’ od strane proslih, sadasnjih i buducih ‘migranata’..?!!