Manastir Kuveždin, na jugozapadnim padinama Fruške gore kod sela Divoš, posle više od 10 godina otkad je iz ruševina počela njegova obnova, podigao se iz pepela i danas pleni svojom lepotom. Manastir Kuveždin se nalazi na jugozapadnim obroncima Fruške gore na oko 2 kilometra severno od sela Divoš kod Sremske Mitrovice. Najbliži deo sela jeste nekadašnji manastirski prnjavor pod istim imenom a od najbližih naseljenih kuća manastir je udaljen oko 500 metara. Pristup manastiru je sa zapadne strane, preko omanjeg asfaltiranog puta, koji vodi od opštinskog puta Sremska Mitrovica — Ilok — Bačka Palanka, udaljenog 1 km od manastira.
Manastir se nalazi u uzanoj dolini istoimenog potoka, u unutrašnjosti zapadnog dela planine. Potok protiče duž zapadne ivice manastirskog sklopa. Sa tri strane je okružen retkom šumom, a sa južne strane, prema selu, nalazi se manastirsko imanje i bašta. Nadmorska visina manastira je oko 150 metara.
Obnovu manastirske crkve koja je posvećena Svetom Savi pomoglo je Ministarstvo kulture, a uređenje konaka finansirala je Eparhija sremska. Nizom svečanosti pre pola decenije obeleženo je 900 godina od nezavisnosti Srpske pravoslavne crkve, koju je dobila 1219. godine.
– Od 1942, kada su manastir Kuveždin ustaše zapalile i iz njega proterale 60 monahinja, pa sve do 2008. godine, ovde su bile ruševine. Crkva je rekonstruisana, obnovljena, stavljena je nova fasada, urađene su zidne ikone i unutrašnja dekoracija na ikonostasu, koja je sva u pozlati. Severna strana ostala je u ruševinama, i mi smo dali predlog da se i taj deo uradi, kao i istočno krilo. Tako se manastir ogradio, odnosno zatvorio zidovima, pa u manastirsko dvorište ne ulaze lisice iz šume, što se često dešavalo – kaže Ljubiša Šulaja, direktor Zavoda za zaštitu spomenika kulture u Sremskoj Mitrovici.
Današnja crkva, podignuta iz pepela, nalazi se na temeljima spaljene crkve, i istovetna je onoj koja je izgrađena 1816, a urađena je pomoću starih fotografija koje su ostale sačuvane.
– U proleće 1944. godine ustaše su minirale crkvu i konake, zajedno sa ekonomskim zgradama. Pod ruševinama crkve ostao je ikonostas, rad akademskog slikara Pavla Simića. Jedna od monahinja ovog manastira, Jelena, vratila se u manastir i počela da spasava oko 20 ikona, koje je sakrila u manastirskoj kapeli, ali je, nažalost, to platila svojim životom. Ustaše su je zatekle kako traži ikone ispod izgorelih delova crkve, streljale i na nju nabacale ikone. U Kuveždinu su stradali arhiva, veći deo biblioteke, deo riznice s crkvenim sasudima, odnosno svete knjige i predmeti – kaže Šulaja.
Kada je Srpska pravoslavna crkva pre 900 godina dobila svoju nezavisnost, njen prvi poglavar bio je Sava Nemanjić. Prema zapisima, fruškogorski manastir Kuveždin podigao je poslednji srpski despot Stefan Štiljanović 1520. godine, a prvi put se spominje u turskim dokumentima 1566. godine, kao Manastir Sveti Sava. Istorijski tragovi govore da je u ovom manastiru nastala svetosavska himna, koju je napisao nepoznati kuveždinski kaluđer.
Obnova manastira Kuveždin počela je 1997. godine, kada je Eparhija sremska sopstvenim sredstvima započela obnovu tri krila manastirskih konaka koji su podignuti krajem 18. i početkom 19. veka. Radilo se fazno, jer nije bilo dovoljno novca. Konaci i ekonomske zgrade su odavno završeni, pa su se tada stvorili uslovi za život manastirskog bratstva. Kompleks manastira čine: velika crkva posvećena Svetom Savi, grobljanska kapela posvećena Vaznesenju Gospodnjem i mala kapela posvećena Jovanu Zlatoustom.
Velika manastirska crkva je posvećena Svetom Savi i opasuju je konaci koji su u obliku pravougaonika. Obzirom da je Kuveždin posvećen Svetom Savi, manastir je odigrao vrlo važnu ulogu u širenju svesti o najstarijim srpskim svecima među lokalnim srpskim življem Srema. Manastir poseduje čudotvornu ikonu Presvete Bogorodice koja je 2009. godine krvotočila. Mnogo ikona u manastiru je mirotočilo. Danas je Kuveždin muški manastir, sa nastojateljem ocem Varnavom Lukićem.
OVDE MOŽETE SLUŠATI SMART RADIO
