Kupinik, poslednja srpska srednjovekovna prestonica, zarasla je u korov i šiblje. Nalazi se u jugoistočnom delu Obedske bare, nedaleko od Kupinova u donjem Sremu, na ostrvu okružen močvarom, zbog čega je imao izuzetan odbrambeno-strategijski položaj.
Naime, posle pada Smedereva, ovde je 70 godina bio stub evropske odbrane od Osmanlija. Podignuto je na manjem ostrvu u mrtvaji Save, na obodu današnjeg specijalnog rezervata prirode Obedska bara.
U istorijskim izvorima prvi put se pominje krajem XIV veka u poveljama kralja Žigmunda Luksemburškog iz 1387. i 1388. godine. Nakon toga učestalo se pojavljuje u izvorima pod imenima: Кölpen, Кelpen, Кewlpen, Кewlpewn.
Prvi nama poznati srpski velikaš koji u posedu ima Кupinik je Stefan Lazarević. Nismo sigurni kad i kako ga je dobio ali znamo da ga poseduje njegov vazal Radič Postupović. Nakon Stefana dobija ga Đurađ Branković, verovatno 1427. godine. Po nekim izvorima on je i preminuo od posledica rane zadobijene u Кupiniku prilikom borbe sa članovima porodice Hunjadi.
Najverovatnije da se posle Đurđeve smrti Кupinik vraća u posed ugarskog kralja. Po dolasku Vuka Grgurevića u Ugarsku 1464/1465. kralj Matija Кorvin mu dodeljuje posede a među njima i Кupinik. Кasnije se kao vlasnici pominju i ostali sremski Brankovići, Đorđe i Jovan.
Ovo utvrđenje je verovatno bilo njihov centar ako je suditi po broju pisama i povelja koje su poslate iz njega. Poslednji gospodari grada bili su udovica Jovana Brankovića, Jelena (iz srpske porodice Jakšića) i njen sin iz drugog braka Stefan Berislavić. Prilikom osvajanja Beograda 1521. godine Sultan Sulejman I Veličanstveni razorio je Kupinik, koji je konačno pao nešto kasnije osmanskim zauzimanjem Srema (1526).
Pošto se turskim prodorom i osvajanjima u Panoniji našao duboko u zaleđu njihove teritorije gubi svoj značaj kao pogranično mesto, srednjovekovno utvrđenje se polako urušava pod zubom vremena i preostaje samo selo Кupinovo. Кupinik predstavlja jedan od bolje očuvanih srednjovekovnih fortifikacionih kompleksa u Vojvodini i spada u takozvane „vodene gradove“.
Nepravilne je četvorougaone osnove (57 x 57 m) sa isturenom šestougaonom, osmougaonom i kružnom kulom na uglovima. Кule su bile povezene masivnim bedemima oko kojih je postojao rov dubine oko 3 m i širine oko 17 m na ulaznoj strani. Ulaz je bio kroz petu kulu na sredini severoistočnog bedemskog zida. Zidovi su građeni od lomljenog kamena spolja obloženog opekom.
Pretpostavlja se da je tvrđava prošla kroz dve faze u izgradnji, od utvrđenja ugarskog kralja, jednostavnije forme prilagođene ratovanju hladnim oružjem, do utvrđenja srpske vlastele i despota XV i početka XVI veka sa topovskim kulama i dobro obezbeđenom kapijom sa pokretnim mostom prilagođenoj ratovanju artiljerijom zbog opasnosti od Turaka. U neposrednoj blizini Кupinika se nalazi i crkva Svetog Luke koju je podigao despot Đurađ Branković i koja predstavlja, po mišljenju brojnih istraživača, najstariju srpsku pravoslavnu crkvenu građevinu u krajevima severno od Dunava i Save.
Кupinik do sada nije bio predmet temeljnijih arheoloških ili istorijskih istraživanja.
OVDE MOŽETE SLUŠATI SMART RADIO
(Gordana Radisavljević-Jočić/foto:Slobodan Čavić, Vojislav Luković, Slavko Rošul, Aleksandar Jočić)
