Prethodnih dana (preciznije, u ponedeljak, 18. maja) na Drugom programu RTS-a, emitovan je dokumentarni film „Život na iskopavanjima“ koji je pratio profesora arheologije iz Australije i njegovog kolegu iz Srbije koji otkrivaju ostatke rimske palate skrivene u pšeničnom polju, na periferiji Sremske Mitrovice.
Članovi tima stručnjaka za antiku, čiji se rad u filmu prati, kopajući milimetar po milimetar, bore se sa vremenom, klimatskim uslovima, kradljivcima i jedni sa drugima, kako bi rešili viševekovnu misteriju izgubljene palate rimskog cara Maksimijana.
Za one neobaveštene, na lokalitetu Glac, u neposrednoj blizini Sremske Mitrovice, istražuje se istorija Balkana. Nalazište je u predgrađu antičkog Sirmijuma, prestonice u 4. veku. Sremska Mitrovica je najznačajnije arheološko nalazište na prostoru današnje Srbije, jer postoje indicije da je mesto na kome je sagrađena palata rimskog cara Maksimijana.
Predvodnik tima Arheološkog instituta iz Beograda na lokalitetu Glac je dr Stefan Pop Lazić, stručnjak iz oblasti rimskih fortifikacija i kasnoantičke arheologije.
„Postoji jedan antički izvor, jedan spis o životu rimskih careva, iz 4. veka koji svedoči da je car Maksimijan u neposrednoj blizini Sirmijuma podigao palatu na mestu gde su njegovi roditelji radili kao nadničari. Pošto su istraživanja Sremske Mitrovice i antičkog Sirmijuma dugogodišnja, mi znamo otprilike raspored lokaliteta i u samom Sirmijumu, Sremskoj Mitrovici, ali i u okolini„, objasnio je dr Pop Lazić i dodao da je upravo to nalazište trenutno „najbolji kandidat“ za Maksimilijanovu palatu.
Istraživači već više od 100 godina tu palatu pokušavaju da otkriju. Smatra se da je bila na tom lokalitetu zbog veličine samog nalazišta ali i zbog toga što istraživači u okolini Sremske Mitrovice, često nalaze luksuzan i kvalitetan materijal za gradnju.
Film Život na iskopavanjima prati proces iskopavanja tokom kampanje 2018. godine, uz posebno isticanje kulturne i naučne razmene između istraživača, studenata i učenika koji su mahom iz Srbije i Australije.
„Period kasne antike, četvrtog, petog i šestog veka je izuzetno značajan za moderna istraživanja i na našim prostorima nalazišta su mnogobrojna. Osim Sirmijuma i Gamzigrada, mogu da navedem Šarkamen, Medijanu, Caričin Grad… To su sve lokaliteti od svetskog značaja jer su bili važni delovi Rimskog carstva i Vizantije„, kaže dr Pop Lazić koji je na Gamzigradu sarađivao sa stručnjacima iz Nemačke i Amerike, a u Glacu sa istraživačima iz Australije.
Pop Lazić kaže da svetski naučnici pomno prate istraživanja na lokalitetima u našoj zemlji poslednjih decenija i da je važna saradnja, između ostalog, i kroz primenu različitih metoda istraživanja, sa kolegama iz inostranstva, ističući da je „naša arheologija rame uz rame sa svetskom arheologijom„, imajući u vidu i najsavremeniju metodologiju rada.
„Ovo je jedan neuobičajen film i ja sam kao arheolog bio zainteresovan jer je reč o interakciji sa čovekom koji nije arheolog. Kris Dejvis potiče iz filmskog sveta i bavio se ozbiljnim produkcijama. Film je specifičan jer je težište na životu arheološke ekipe tokom iskopavanja a ne samo na nalazištu. Možda je ljudima interesantno da vide kako mi arheolozi živimo i radimo, 24 sata dnevno „, rekao je dr Pop Lazić gostujući na RTS-u.
(M. M./RTS)
