U Carskoj palati, velelepnom arheološklom lokalitetu u srcu Sremske Mitrovice, trenutno je u toku restauracija i konzervacija mozaika koji su prekrivali podove palate, a koji najbolje oslikavaju luksuz u kom su živeli rimski carevi.
Iako je lokalitet decenijama detaljno istraživan arheolozi i dalje dolaze do novih, neobičnih saznanja. Tako su prošle godine otkrivena dva mozaika, iz rezličitih perioda, koji su lepljeni jedan preko drugog. Konzervatorka Emilija Borovac, koja je angažovana na restauraciji mozaika iz četvrtog veka, a koji se sastoji iz osam fragmenata, pojasnila je da je prelepljivanje rađeno iz jednostavnog razloga – novom caru se nije sviđao dezen i odlučio je da ga prekrije šarom po svom ukusu, kao što i mi, u modreno doba, znamo da prilikom zamene podnih pločica lepimo jedne preko drugih.
U narednom periodu moj zadatk će biti da delove mozaika sastavim u jednu celinu i da pokušam da rekonstrušem kako je on izgledao pre 17 vekova – kazala je Emilija Borovac. – Svaki mozaik je uglavnom geometrijskog oblika i sadrži četiri boje: crvenu, žutu, crnu i belu. Prilikom restauracije prvo se čisti naličje fragmenta na kom se nalazi malter i koji je bio u zemlji, a nakon toga se kocke spajaju savremenim materijalima. Koliko će vremena konzervator potrošiti za ponovno sklapanje zavisi od veličine i stepena očuvanosti fragmenata. Tako na primer, za mozaik prosečne veličine i koji je u dobrom stanju potrebno je oko dva meseca rada.
Carska palata je manji deo velikog građevinskog kompleksa koji je bio deo Sirmijuma, nekada raskošnog i moćnog rimskog grada, koji se najranije pominje još u 2. veku, za vreme Marka Aurelija. Kako je objasnila istoričarka umetnosti Tatjana Jesretić lokalitet je otkriven sredinom prošlog veka, prilikom pripreme terena za izgradnju stambene zgrade, iako se iz istorijskih izvora znalo da je na tom mestu postojao grad. Tako je Carska palata postala takozvani nulti lokalitet odakle je počelo sistematsko arheološko istraživljanje Sirmijuma.
Na arheološkom lokalitetu Carska palata prikazan je samo deo unutrašnjeg dvorišta palate za koju se smatra da je imala dve namene, za boravak carske porodice i za boravak građana – pojasnila je Tatjana Jesretić. – Krajem 3. i tokom prve polovine 4. veka ona je bila sedište rimskih imperatora odakle se upravljalo četvrtinom rimskog carstva, pošto je Sirmijum bio prestonica provincije Donja Panonija i bio je svrstavan među najznačjanije gradove tog vremena. Presudne argumente da se objekat identifikuje kao carska palata dalo je otkriće rimskog cirkusa, odnosno hipodroma, koji se danas nalazi ispod Sremske Mitrovice, a koji je bio dug 450 metara.
Skoro pola veka lokalitet je bio otvoren i izložen atmosferskim uticajima, ali je 2009. godine izgrađena zaštitna zgrada, koja je omogućila da posetioci lokalitet dožive kao vrstu muzeološkog eksponata. Očekuje se da u narednim godinama stručnjaci nastave rad na dodatnoj restauraciji i konzervaciji i boljoj prezentaciji otkrića.
OVDE MOŽETE SLUŠATI SMART RADIO
(S. Kovač/foto: R. Hadžić)
