Na Fruškoj gori ugnezdilo se selo Molovin, nekad čuveno po dobrom vinu, a za vreme Kraljevine Jugoslavije po romskim tamburaškim orkestrima iz porodice Familić. Ustaše su 1942. godine 97 članova Familića, uz pesmu „Ciganska je tuga pregolema” peške doterale na železničku stanicu u Šid i otpremile u Jasenovac, odakle se niko nije vratio.
Ovo epsko stradanje nedužnog naroda otkriva još jednu od bezbroj zločinačkih epizoda pripadnika hrvatskih ustaških formacija.
„Ti Familići su pre Drugog svetskog rata bili čuveni tamburaši, njihovi orkestri svirali su u Beogradu, Zagrebu, Sarajevu, po gradovima na Jadranu, bilo ih je u orkestrima Radio Beograda, Radio Zagreba i Radio Novog Sada“ – priča Gavrilo Vinčić iz Šida, starina koji je kao dete gledao proterivanje čuvenih Roma u koncentracioni logor odakle se nijedan nije vratio.
Danas je u selu oko dvesta stanovnika, dok je škola pred gašenjem.
Od Šida do Molovina stiže se asfaltnim putem dugim 23 kilometra, a od Molovina put dalje nikud ne vodi. Od preostalih nekoliko hektara vinograda do granice sa Hrvatskom su tri koraka. Molovinci se sa susedima iz druge države, iz sela Bapske i Šarengrada, vide samo kad izađu u njive.
U centru sela je spomen-ploča žrtvama fašističkog terora, podignuta 2010. godine godine. Tu je 89 imena Roma – Familića, devet Pavlovića i po dvoje Jovanovića i Nikolića, koji su završili u Jasenovcu. Selo je ostarilo, u njemu postoji desetine praznih kuća, dece gotovo na prste prebrojati.
„Ljudi ovde i ne dolaze, nama je veselje kad neko svrati“ – kažu Molovinci:
„Inače, ovde je lepo, samo da je više ljudi. Pusto je, asfalt je samo kroz centar, vode nemamo, muka, ali živi se. Kad bi se samo rađalo više dece, podmladio bi se i Molovin.„
Čujemo od meštana i da se u selu kuća sa okućnicom može kupiti i za 1500 evra.
Nakon oslobođenja, po prvobitnoj ideji komisije za granicu između SR Srbije i SR Hrvatske, Molovin je trebalo da pripadne Hrvatskoj, ali meštani, kojima su rane iz rata još bile sveže, oštro su se usprotivili tome, toliko oštro da su protestvovali čak i u Beogradu.
Na kraju, komunistička vlast, iz pijeteta prema žrtvama hrvatskih ustaša, u prvom redu Roma Familića, prelomi i Molovin dodeli Srbiji. To i sačuva Molovince od ratnih razaranja tokom devedesetih i raspada Jugoslavije, ali i spasi iseljavanja koji su doživeli ostali Srbi iz Hrvatske tokom “Bljeska” i “Oluje”.
OVDE MOŽETE SLUŠATI SMART RADIO
(Milan Milivojević)
